Kompanzasyon Arızası

Kompanzasyon Arızası Nedir?

Kompanzasyon sistemleri reaktif güç ihtiyacı olan her kurumda olması gereken elektrik sistemlerinin başında gelir.

EPDK’nın Reaktif Enerji yönetmeliğine göre 9 kilowatt üstünde reaktif enerji tüketimi olan her tesisin kompanzasyon panosu kurması zorunludur.

Kompanzasyon panosu birçok şalt malzemesi içerir. Bu malzemeler kondansatör, kontaktör, sigorta, reaktif güç kontrol rölesi gibi malzemelerdir. Bu malzemelerde meydana gelecek herhangi bir arızaya kompanzasyon arızası denir.

Kompanzasyon Arızası Nasıl Anlaşılır?

Kompanzasyon arızalarını tespit etmenin pek çok yolu vardır. Bunların başında arıza tespiti yapmak için panoda bulunan malzemeleri ölçmek gelir.

Örneğin bir kompanzasyon kontaktörü arızası tespit etmek için kontaktörün 3 faz geçişleri ölçülür. Ya da kontaktör devrede değilken çıkışlarından herhangi bir akım-potansiyel olup olmadığına bakılır. Ölçümler sonucunda ilgili malzemenin arızalı olup olmadığı tespit edilir.

Kompanzasyon panosunda arıza tespit etmenin diğer bir yolu ise reaktif değerlerin cezai sınırları aşmasıdır. Düzgün çalışan bir kompanzasyon panosunda reaktif değerler cezai sınırları aşmaz. Ancak reaktif değerler cezai sınırları aşmışsa kompanzasyon panosunda şalt malzemelerinden kaynaklı arıza var demektir.

Kompanzasyon Neden Arızalanır?

Kompanzasyon panosunu oluşturan elektriksel malzeme ve akşamlarda meydana gelen arızaların tamamına kompanzasyon arızası denir. Kompanzasyon panosunda kapasitör, şönt reaktör, kablo, kontaktör, sigorta gibi malzemeler arızalanır. Bu malzemelerin bellirli bir kullanım ömrü bulunmaktadır.

Ömürlerini tamamladıklarında arızalar meydana gelir. Bunun yanı sıra uygun amper ve güçte seçilmeyen malzemelerde arızalanıp kompanzasyon sistemlerinin arızalanmasına sebep olur. Örneğin uygun kondansatör gücünde seçilmeyen kontaktör ve sigortalar kısa sürede arızalanır. Ya da kullanılan kablolar uygun değilse kablolar yanar ve meydana arızalar gelir.

Kompanzasyon Panosu Nasıl Test Edilir?

Kompanzasyon panosunun test etmek için ilk önce ölçümler yapmak gerekir. Kompanzasyon elemanlarının teker teker ölçülmesi gerekir. Kullanılan bu malzemelerin uygunluğu standartlar çerçevesinde değerlendirilir.

Kompanzasyon panosunun gücünün yeterli olup olmadığı hesaplanır. Özetle kompanzasyon panosunun test edilmesi bir dizi ölçüm ve matematiksel hesaplardan oluşur. Bu hesaplamalar ise alanında yetkin kişilerce yapılır.

Kompanzasyon Arızaları Nelerdir?

Kompanzasyon arızaları;

Kondansatör arızaları,
Reaktif güç kontrol rölelerinin yanlış ayarlanması,
Kontaktör arızaları,
Sigorta arızaları vb. sayılabilir.

Kompanzasyon sistemleri çeşitlerine göre de arızalar farklılık gösterebilmektedir.

Kompanzasyon Arızaları Çözümleri

Kompanzasyon panoları sürekli bakım gerektiren elektrik panolarında ilk sırada gelir. Kompanzasyon pano arızalarının en doğru çözümü bu panoların belirli aralıklar ile bakımlarının yapılmasından geçmektedir.

Belirli aralıklarla kontrolleri yapılan kompanzasyon sistemlerinde arızaların tespiti daha hızlı ve etkin olabilmektedir. Sürekli bakımı yapılan panolarda reaktif bedel söz konusu olmamaktadır.

Kompanzasyon Kondansatörü

Kompanzasyon sistemlerinde kullanılan en önemli eleman kompanzasyon kondansatörü malzemesidir. Tesislerde endüktif yüklerin ihtiyacı olan açısal enerji kondansatörler ile karşılanır ve reaktif enerji dengesi sağlanır. Kompanzasyon panosunda kullanılan diğer bütün malzemeler kondansatörlerin uygun güçlerde devreye girmesi için kullanılır.

Kompanzasyon Kondansatör Arıza Tespiti

Kompanzasyon kondansatörleri arızalandığında bunu tespit gözle veya ölçümler ile tespit etmek mümkündür. Bu kondansatörler şişmiş, patlamış ya da aşırı derecede yağ akıtmış ise arızalanmış olduğu tespiti yapılır.

Gözle görünmeyen arızaların tespiti ölçüm ile yapılır. Kondansatörlerin bacakları arasında voltaj ölçümü yapılır faz-faz arasında yapılan ölçümlerde 380 volt olması gerekmektedir. 380 voltun çok altında ya da üstünde potansiyel ölçülmesi kondansatörün arızalandığını gösterir. Ayrıca kondansatörler belirli bir çalışma ömrüne sahiptir.

Çalışma ömrünü tamamlayan kondansatörlerin değişmesi gerekir. Bunun tespiti ise kondansatör amperleri ölçülerek yapılır.

Kompanzasyon Panosu Neden Yanar?

Kompanzasyon panosunun içinde bulunan şalt malzemeleri arızaları esnasında ark yapabilir. Bu ark sonucunda kompanzasyon panosunun yanma ihtimalli bulunmaktadır. Özellikle kondansatörlerin patlaması, kompanzasyon kontaktörlerinin üzerinde bulunan dirençlerin yanması ve kabloların aşırı ısınması sonucunda kompanzasyon panosu yanabilir.